សុខ ភ័ណ្ឌ៖ ម្តាយខ្ញុំគិតថាខ្ញុំបានស្លាប់បាត់ទៅហើយ
សុខ ភ័ណ្ឌ[1] ភេទស្រី អាយុ៦២ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅក្នុងភូមិសោប ឃុំសោប ស្រុកព្រែកប្រសព្វ ខេត្តក្រចេះ។ បច្ចុប្បន្ន សុខ ភ័ណ្ឌ រស់នៅក្នុងភូមិទួលប្រាសាទ ឃុំត្រពាំងតាវ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។
ភ័ណ្ឌ បាននិយាយថា៖ «កាលពីកុមារភាព ខ្ញុំរស់នៅក្នុងស្រុកកំណើតជាមួយម្ដាយឪពុក។ គ្រួសារខ្ញុំប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការ ហើយមិនមានប្រកបរបរអ្វីផ្សេងក្រៅពីនេះទៀតទេ។ ខ្ញុំមិនបានរៀនសូត្រនៅសាលាទេ ដោយសារតែខ្ញុំធំដឹងក្ដីនៅក្នុងពេលសង្គ្រាម។ ប្រទេសជាតិចាប់ផ្ដើមមានចលាចល ដែលសាលារៀន ទីផ្សារ មន្ទីរពេទ្យ និងវត្តអារាមជាដើម ត្រូវបិទទ្វារ។ ខ្ញុំចងចាំបានច្បាស់ថា ការទម្លាក់គ្រាប់បែកនៅក្នុងភូមិរបស់ខ្ញុំ ធ្វើឲ្យខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិ និងបាក់បែកផ្ទះសម្បែង អស់ជាច្រើនខ្នង។
នៅពេលដែលខ្ញុំមានអាយុ១០ឆ្នាំ ខ្ញុំក៏ត្រូវឃ្លាតចេញពីក្រុមគ្រួសារ។ នៅជំនាន់នោះ កុមារត្រូវបានចាត់តាំងឲ្យទៅធ្វើការនៅតាមសហករណ៍។ ខ្ញុំនិងកុមារតូចៗផ្សេងទៀត ត្រូវកាប់ទន្ទ្រានខែត្រ និងរើសអាចម៌គោ ដើម្បីធ្វើជីដាក់ស្រែ។ ក្រៅពីនេះ យើងក៏ដាំដំណាំបន្លែជាមួយមីងៗនៅរោងសហករណ៍។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ កុមារចូលរួមការប្រជុំណែនាំឲ្យចេះតស៊ូ និងខិតខំធ្វើការឲ្យអស់ពីកម្លាំងកាយចិត្ត។ កុមារមិនត្រូវខ្ចិលច្រអូសឡើយ។ ខ្ញុំពិតជាមិនចង់ជួបការរស់នៅបែបនោះទេ ដោយសារតែខ្ញុំនៅក្មេង ហើយខ្ញុំពិតជាមានការនឹករឭកដល់ម្ដាយឪពុក និងបងប្អូនខ្ញុំយ៉ាងខ្លាំង។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំមិនហ៊ាននិយាយ ឬសុំទៅលេងផ្ទះនោះឡើយ។
នៅជំនាន់នោះ ផ្ទះមិនមានមនុស្សរស់នៅទេ។ សមាជិកម្នាក់ៗនៅគ្រួសារសុទ្ធសឹងតែមានការងាររៀងៗខ្លួន នៅតាមសហករណ៍។ ពីមួយខែទៅមួយខែ ហើយពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ខ្ញុំមិនដែលបានជួបជុំគ្រួសារខ្ញុំវិញឡើយ។ ជារៀងរាល់យប់ ខ្ញុំតែងតែនឹករឭកដល់ក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំស្ថិតក្នុងវ័យកុមារ ដែលត្រូវការថែទាំពីឪពុកម្តាយ។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំត្រូវបំបែកចេញពីគ្រួសារទៅវិញ។ កុមារខ្លះក៏បានលួចចេញទៅលេងផ្ទះដោយក្ដីនឹករលឹកដល់ឪពុកម្ដាយ។ កុមារខ្លះត្រូវបានចាប់ ហើយក៏ត្រូវដាក់ពិន័យឲ្យធ្វើការច្រើនជាងកុមារដទៃទៀត ដែលតម្រូវឲ្យធ្វើរួចរាល់ក្នុងពេលមួយថ្ងៃ។ ចំណែកឯការហូបចុក ខ្ញុំទទួលបានមួយថ្ងៃចំនួនពីរពេលគឺ៖ នៅថ្ងៃត្រង់ និងរសៀល។ ខ្ញុំបានហូបបបរមួយកូនចានតែប៉ុណ្ណោះ។
នៅពេលដែលខ្ញុំមានវ័យជំទង់ ខ្ញុំក៏ត្រូវបញ្ជូនឲ្យទៅខាងកងចល័តធ្វើការលើកទំនប់ និងជីកប្រឡាយនៅតាមសហករណ៍ឆ្ងាយៗម្ដង។ ខ្ញុំទៅលើកទំនប់គោកម្លូរ នៅក្នុងស្រុកបារាយណ៍ ខេត្តកំពង់ធំ។ ទំនប់ នៅជំនាន់នោះមានទំហំធំៗណាស់ ដែលអាចមានចំនួនរាប់រយហិកតា។ ការលើកទំនប់នីមួយៗមានរយៈពេលយូរឆ្នាំណាស់ទម្រាំរួចរាល់។ ខ្ញុំរស់នៅ និងធ្វើការលើកទំនប់ ដែលស្ថិតនៅក្បែរខ្ទមតូចៗនៅក្បែរៗទំនប់។ យើងស្នាក់នៅ និងធ្វើការនៅទីនោះ ដោយមិនមានផ្ទះធំៗសម្រាប់រស់នៅនោះទេ។ ចំណែកឯការហូបចុកវិញ យើងនាំគ្នាទៅរកម្ហូបរកត្រីតាមវាលស្រែនៅពេលដែលយើងទំនេរពីការងារ។ ពេលខ្លះក៏ យើងរកបាន ហើយពេលខ្លះយើងក៏អត់ដែរ។
ខ្ញុំបានរស់នៅនិងធ្វើការនៅក្នុងកងចល័តរហូតដល់វៀតណាមវាយចូលមក ហើយក៏មានការរំសាយសហករណ៍។ ប្រជាជនក៏រត់ទៅរកផ្ទះសម្បែង និងបងប្អូននៅស្រុកកំណើតវិញ។ មួយចំនួនធំផ្សេងទៀតក៏នាំគ្នារត់ចូលព្រៃ ព្រោះខ្លួនមិនហ៊ានចូលទៅភូមិវិញទេ។ ប្រជាជនទាំងនោះបានឭការឃោសនាថា បើចូលទៅភូមិវិញ យួននឹងចាប់អាកជាមួយធាងធ្នោត។ ដូច្នេះហើយ ប្រជាជន រួមទាំងកងទ័ពក៏បានធ្វើដំណើរចេញពីព្រៃមួយទៅព្រៃមួយដើម្បីឆ្ពោះទៅគោលដៅគឺ ភ្នំដងរែកនៅតាមបណ្តោយព្រំដែន-កម្ពុជា-ថៃ។
ក្នុងអំឡុងពេលនៃការធ្វើដំណើរ ខ្ញុំមានតែខោអាវពីរសម្រាប់តែប៉ុណ្ណោះសម្រាប់ផ្លាស់ប្ដូរ ហើយមានអង្ករស្បៀងបន្តិចបន្តួច។ ខ្ញុំត្រូវសម្រាកនៅតាមផ្លូវ ដោយយប់ត្រង់ណាដេកត្រង់នោះ។ ខ្ញុំមិនចេះខ្លាចទេនៅជំនាន់នោះ។ ជួនកាល យើងធ្វើដំណើរជួបទាហានប៉ារ៉ា ហើយបាញ់គ្នាទៅវិញទៅមក។ អ្នកខ្លះក៏រងរបួស ចំណែកឯខ្លះទៀតក៏ស្លាប់។ ការធ្វើដំណើរនៅតាមផ្លូវជួបឧបសគ្គណាស់ ប៉ុន្តែក៏សំណាងល្អរបស់ខ្ញុំដែរ ដែលខ្ញុំបានសុខសប្បាយមករហូត។
បន្ទាប់ពីការធ្វើដំណើរអស់រយៈពេលជាច្រើនខែក៏បានទៅដល់លើភ្នំ ខ្ញុំរួមទាំងអ្នករួមដំណើរពិតជាមានការសប្បាយចិត្តជាខ្លាំង។ ខ្ញុំបានឃើញគេឃើញឯងផ្សេងៗទៀតជាច្រើន ហើយគិតថាខ្ញុំអស់ក្តីបារម្មណ៍ និងការអត់ឃ្លានទៀតហើយ។ បន្ទាប់មកខ្ញុំ រួមទាំងនារី ក៏ចូលជាកងនារីដឹកជញ្ជូនគ្រាប់ និងស្បៀងឲ្យទៅកងទ័ពនៅសមរភូមិមុខ។ ខ្ញុំបន្តរស់នៅជាមួយកងទ័ពខ្មែរក្រហម រហូតដល់ខ្ញុំមានគ្រួសារ។ ប្ដីរបស់ខ្ញុំធ្វើជាគ្រូបង្រៀន។ ក្រោយពីរៀបការ ខ្ញុំបានបន្តធ្វើការបិតចំរូងដើម្បីផ្ដល់ឲ្យកងទ័ពនៅសមរភូមិមុខ។ ការងារបិតចំរូងភាគច្រើនគឺជាបន្ទុករបស់មីងៗ ដែលជាប្រពន្ធកងទ័ព។ ខ្ញុំបិតចំរូងបានចំនួន៥០០ដើមទៅ១០០០ដើមក្នុងមួយថ្ងៃ។ ខ្ញុំមានផ្ទៃពោះ ប៉ុន្តែប្តីមិនបានរស់នៅជាប់ជាមួយខ្ញុំនោះទេ។ យូរៗទើបប្តីខ្ញុំបានមកផ្ទះ ដោយសារគាត់ឈរជើងនៅឯសមរភូមិមុខ។ លុះដល់ឆ្នាំ១៩៩៨ តំបន់អន្លង់វែងបានធ្វើសមាហរណកម្មបង្រួបបង្រួមជាតិរវាងកងទ័ពរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងកងទ័ពខ្មែរក្រហម។ បន្ទាប់ពីទទួលបានសុខសន្តិភាពបានពេញលេញហើយប្រជាជនដែលជាអតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហមបានបន្តរស់នៅក្នុងតំបន់នេះរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។
ក្នុងវ័យ៣៥ឆ្នាំ ខ្ញុំបានត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតដើម្បីទៅជួបម្ដាយរបស់ខ្ញុំ។ នៅពេលដែលខ្ញុំបានជួបម្ដាយខ្ញុំជាលើកដំបូង ម្តាយខ្ញុំមិនជឿថាខ្ញុំគឺជាកូនស្រីបង្កើតរបស់គាត់។ អ្នកដែលវិលត្រឡប់មកភូមិមុនៗ បានប្រាប់ម្តាយខ្ញុំថា«ខ្ញុំបានស្លាប់បាត់ទៅហើយ»។ ម្តាយខ្ញុំបាននិយាយមកកាន់ខ្ញុំថា៖«កូនខ្ញុំស្លាប់បាត់ហើយ។ ឯងមកកុហកខ្ញុំធ្វើអ្វី។ ខ្ញុំបានពន្យល់គាត់ ហើយរំឭកឈ្មោះរបស់ខ្ញុំដែលគាត់តែងតែហៅខ្ញុំកាលពីក្មេងៗ។ នៅពេលនោះហើយ គាត់ចាប់ផ្តើមជឿជាក់ថាខ្ញុំពិតជាកូនស្រីគាត់មែន»។ នៅពេលនោះ ម្ដាយខ្ញុំពិតជាសប្បាយចិត្តណាស់។ គាត់បានអោបខ្ញុំ។ គាត់និយាយបណ្តើរ ហើយទឹកភ្នែកគាត់ក៏បន្តហូរចុះបណ្តើរ៖ «ម្ដាយនឹកស្មានតែកូនស្លាប់បាត់ទៅហើយ»។
បច្ចុប្បន្ននេះ ខ្ញុំគឺជាស្ដ្រីមេម៉ាយនិងរស់នៅតែម្នាក់ឯង។ កូនៗរបស់ខ្ញុំមានគ្រួសារ និងធ្វើការនៅឆ្ងាយៗអស់ហើយ។ ខ្ញុំរស់នៅផ្ទះដើរស៊ីឈ្នួលបេះស្វាយ ច្រូតស្រូវ និងដកស្ទូង ដើម្បីបានថវិកាផ្គត់ផ្គង់ជីវិតភាពប្រចាំថ្ងៃ»៕
ដោយ លី សុខឃាង
[1] មេក វិន សម្ភាសន៍ជាមួយ សុខ ភ័ណ្ឌ នៅក្នុងភូមិទួលប្រាសាទ ឃុំត្រពាំងតាវ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ ក្នុងឆ្នាំ២០២៣។