របបខ្មែរក្រហមបានបន្សល់ជំងឺឈឺចង្កេះដល់សព្វថ្ងៃ
(ស្វាយរៀង) ៖ ប៉ុល ហេង អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមអាយុ៨០ឆ្នាំ រស់នៅភូមិស្វាយក្អែរ ឃុំតាសួស ស្រុកស្វាយជ្រំ ខេត្តស្វាយរៀង។
ហេង និយាយថា ក្នុងរបបខ្មែរក្រហមគាត់ត្រូវធ្វើការងារធ្ងន់ៗ គ្មានពេលសម្រាក ជំងឺឈឺចង្កេះបានបន្សល់ទុករហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។
ក្នុងរបប លន់ នល់ ហេង បានឃើញការទម្លាក់គ្រាប់បែកពីសំណាក់ទាហានអាមេរិកកាំង ក្នុងភូមិជាញឹកញាប់។ ការទម្លាក់គ្រាប់បែកបានបំផ្លិចបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិ និងសម្លាប់សត្វពាហនៈ ព្រមទាំងបន្សល់រណ្តៅធំៗក្នុងភូមិ។ ហេង បន្តថា ក្នុងភូមិមានអំពើអសន្តិសុខកើតមានជារឿយៗ ដោយសារតែមានទាហានមិនស្គាល់អត្តសញ្ញាណដើរធ្វើបាបប្រជាជនពិសេសស្រីៗ។
មុនរបបខ្មែរក្រហម ហេង រស់នៅភូមិកំណើតនៅភូមិស្វាយក្អែរជាមួយកូនៗ និងប្តី។ ក្រោយមកគាត់ និងគ្រួសារ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមបញ្ជាឲ្យយកទ្រព្យសម្បត្តិដែលមានទាំងអស់យកមកទុកប្រើប្រាស់រួម ព្រមទាំងឲ្យទៅរស់នៅ និងហូបរួមក្នុងសហករណ៍ដែលនៅឆ្ងាយពីផ្ទះគាត់ធ្លាប់រស់នៅ។
ហេង ប្រាប់ថា ក្នុងមូលដ្ឋានដែលគាត់រស់នៅផ្ទាល់ មានកន្លែងសម្លាប់មនុស្ស។ ហេង ឃើញទាហានខ្មែរក្រហម បណ្តើរមនុស្សយកទៅសម្លាប់ជារឿយៗ ហើយការបណ្តើរមនុស្សម្តងៗចាប់ពីប្រាំ រហូតដល់ដប់នាក់។ ហេង រៀបរាប់ថា មានប្រជាជនជាច្រើនក្នុងភូមិបានស្លាប់និងខ្លះទៀតត្រូវជម្លៀសទៅឆ្ងាយៗពីភូមិ។ ខ្មែរក្រហមមិនបានគិតគូរពីសុខទុក្ខ ការលំបាកក្នុងការស់នៅរបស់ប្រជាជនទេ។ អ្នកជម្លៀសចេញពីភូមិខ្លះបានស្លាប់ និងបាត់ដំណឹងដល់សព្វថ្ងៃ។
ហេង រៀបរាប់ថា នៅពេលយប់តែងមានឈ្លបដើរ ស្តាប់តាមផ្ទះប្រជាជនឲ្យតែមានសមាជិកគ្រួសារផ្ទះណាពិភាក្សាគ្នា ឬនិយាយមិនល្អពីការដឹកនាំក្នុងមូលដ្ឋានហើយឈ្លបបានឮដឹងតែពីបាត់ខ្លួនហើយ។ ហេង ទទួលបានរបបអាហារតែបបររ៉ាវៗមួយវែកក្នុងមួយពេលលាយជា មួយដើមចេក។ គាត់មិនដែលបរិភោគបានឆ្អែតមួយពេលណាទេពេញមួយរបបខ្មែរក្រហម។ រីឯការងារវិញត្រូវធ្វើធ្ងន់ៗ ដោយគ្មានពេលសម្រាកពីព្រឹករហូតដល់យប់ជ្រៅដើម្បីបានគ្រប់តាមផែនការកំណត់។ ហេង និងប្រជាជនផ្សេងទៀតពេលឈឺម្តងៗគ្មានថ្នាំព្យាបាលត្រឹមត្រូវទេ មានតែថ្នាំរាងមូលៗ ដូចអាចម៍ទន្សាយដែលប្រជាជននៅមូលដ្ឋានផ្សំពីឫសឈើ ដើម្បីព្យាបាលប៉ុណ្ណោះ។ ហេង ក៏បានឃើញគេចាប់ផ្សឹកព្រះសង្ឃ វាយកម្ទេចវត្តអារាម ព្រះពុទ្ធបដិមាករ និងព្រះវិហារ ជាដើម។ ក្រោមមក ហេង និងគ្រួសារត្រូវបានជម្លៀសតាមរទេះគោឲ្យទៅរស់នៅកន្លែងផ្សេង ដោយទៅបានមួយរយៈក៏ត្រឡប់មកវិញដោយសារតែរបបខ្មែរក្រហមដួលរលំ។ ហេង និងគ្រួសារនាំគ្នាមករស់នៅស្រុកកំណើតវិញ អាជ្ញាធរក៏បានចែករបបដីស្រែឲ្យប្រកបរបបធ្វើស្រែចម្ការរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។
ហេង ពេញចិត្តចំពោះការកាត់ទោសដាក់គុកមួយជីវិតលើអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដែលបានធ្វើឡើងដោយតុលាការខ្មែរក្រហម។ ហេង គិតថា ការកាត់ទោសនេះមានសារសំខាន់ណាស់ដើម្បីការពាររបបនេះកុំឲ្យត្រឡប់មកវិញម្តងទៀត។
សម្ភាសន៍ដោយៈ អ៊ុក សារ៉ែន ថ្ងៃទី៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១
អត្ថបទដោយៈ អេង សុខម៉េង