ការធ្វើបដិវត្តន៍ក្នុងរបបខ្មែរក្រហមស្ទើរតែធ្វើឲ្យអ្នកដើរតាមម្នាក់បាត់បង់ជីវិត
បដិវត្តន៍ ជាពាក្យមួយដែលមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមយកមកប្រើដើម្បីអូសទាញកម្លាំងប្រជាជន ពិសេសកសិករក្រីក្រនៅតាមទីជនបទ ដើម្បីឲ្យស្ម័គ្រចិត្តចូលរួមជាមួយចលនាខ្មែរក្រហម ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរប្រទេសជាតិចេញពីសង្គ្រាម ការទម្លាក់គ្រាប់បែក ប្រទេសទទួលបានឯករាជ្យ និងប្រជាជនរស់នៅស្មើភាពគ្នានៅក្នុងសង្គម។ បើយោងតាមវចនានុក្រមខ្មែរសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ពាក្យបដិវត្តន៍ មានន័យថាគឺជាការផ្លាស់ប្ដូរយ៉ាងឆាប់រហ័សនូវរបបគ្រប់គ្រងចាស់ ដែលមិនចម្រើនឲ្យបានចម្រើនលូតលាស់ទាន់សម័យកាល។
ខាងក្រោមនេះគឺជាប្រវត្តិរូបសង្ខេបរបស់ជនបដិវត្តន៍ម្នាក់ដែលនៅរស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមបន្ទាប់ពីគាត់បានដើរតាមកាលពីអតីតកាល។ នៅគ្រានោះគាត់មានបំណងរួមចំណែករំដោះប្រទេសជាតិពីភ្នក់ភ្លើងសង្គ្រាម ការទម្លាក់គ្រាប់បែក និងលុបបំបាត់វណ្ណៈជិះជាន់នៅក្នុងសង្គម៖
ប្រាក់ សឿន ហៅ សែ ភេទស្រី អាយុ៤៨ឆ្នាំ (ឆ្នាំ២០០៥) ទីកន្លែងកំណើត និងរស់នៅភូមិស្វាយជ្រំ ឃុំស្វាយជ្រំ ស្រុកស្វាយជ្រំ ខេត្តស្វាយរៀង។ ឪពុកឈ្មោះ ប្រាក់ មុត ម្តាយឈ្មោះ រស់ អ៊ុន។ អ្នកទំាងពីរសុទ្ធតែបានចូលរួមជាមួយបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហម។[1] សឿន ជាកូនពៅក្នុងគ្រួសារដែលមានបងប្អូន៤នាក់។ បងប្រុសទី១ឈ្មោះ ប្រាក់ សាវ៉ាន់ ជាប្រធានដឹកជញ្ជូនស្រុកត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅឆ្នាំ១៩៧៧ ដោយសារការចោទប្រកាន់ថាខុសសីលធម៌ ក្រោយមកបានស្លាប់ក្នុងគុក ដោយសារជំងឺ។ បងប្រុសទី២ ឈ្មោះ ប្រាក់ សាម៉ន ជាគូ្រពេទ្យស្រុក។ បងស្រីទី៣ ឈ្មោះ ប្រាក់ សន ជាកងនារីស្រុក។អ្នកទាំងបីសុទ្ធតែជាជនបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហម។[2] កាលពីកុមារភាព សឿន រៀនបានត្រឹមថ្នាក់អក្ខរកម្ម។ គាត់អាចអាន និងសរសេរអក្សរខ្មែរបានខ្លះ។
ឆ្នាំ១៩៧០ ក្នុងរបប លន់ នល់ សឿន បានឃើញក្នុងភូមិមានសង្គ្រាម ការទម្លាក់គ្រាប់បែក និង កងទ័ពវៀតណាមបានចូលមករស់នៅព្រមទាំងបានបង្កអំពើអសន្តិសុខផ្សេងៗ ដូចជា លួច ឆក់ ប្លន់ និងចាប់រំលោភយុវនារី។ ប្រជាជនមួយចំនួនត្រូវបានបង្ខំចិត្តចាកចេញពីផ្ទះសម្បែងទៅរស់នៅតាមវាលស្រែ និងក្នុងព្រៃឆ្ងាយពីភូមិ។ ឆ្នាំ១៩៧១ សឿន ឃើញយួនធីវគី (វៀតណាមខាងត្បូង) សហការណ៍គា្នជាមួយទាហាន លន់ នល់ បានចាប់យុវជន និងយុវជនក្នុងភូមិឲ្យចូលធ្វើជាកងទ័ព។
នៅថ្ងៃទី០៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧២ សឿន មានអាយុប្រហែល ១២ឆ្នាំ បានស្ម័គ្រចិត្តចូលរួមជាមួយបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហមក្នុងនាមជាវណ្ណៈកសិករកណ្តាល តាមរយៈការណែនាំរបស់ឪពុកខ្លួនឈ្មោះ ប្រាក់ មុត ដែលធ្វើការនៅមន្ទីរឃោសនាការ នៃស្រុកមានជ័យថ្មី (បច្ចុប្បន្នស្រុកស្វាយជ្រំ) ខេត្តស្វាយរៀង។ ការចូលបដិវត្តន៍របស់ សឿន ធ្វើឡើងនៅកងកុមារ ឃុំស្វាយយារ ស្រុកមានជ័យថ្មី ខេត្តស្វាយរៀង។ សឿន និយាយថានៅពេលនោះក្នុងឃុំស្វាយយារ ឃុំស្វាយជ្រំ និងឃុំផ្សេងៗទៀត នៃស្រុកមានជ័យថ្មី ខ្មែរក្រហមបានចូលគ្រប់គ្រងហើយ។ ឪពុកម្តាយរបស់គាត់ដែលជាអ្នកឃោសនាអប់រំម្នាក់នៅស្រុកមានជ័យថ្មី នៃមន្ទីរ និងភូមិភាគបូព៌ា ក៏បានដើរអូសទាញក្មេងៗ យុវជន និងយុវនារីផ្សេងៗទៀត ឲ្យស្ម័គ្រចិត្តចូលរួមជាមួយចលនាកម្លាំងបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហមដើម្បីរួមគា្នរំដោះប្រទេសជាតិពីសង្គ្រាម ការទម្លាក់គ្រាប់បែក និងការជិះជាន់វណ្ណៈសក្តិភូមិ។ បន្ទាប់ពីចូលបដិវត្តន៍ សឿន ទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលអប់រំពីរបៀបដើរនិយាយឃោសនាកុមារៗឲ្យស្រឡាញ់មាគ៌ាបដិវត្តន៍។ ក្រោយមកគាត់អូសទាញបានកុមារក្នុងភូមិឃុំមួយចំនួនចូលរួមចលនាបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហម។
ឆ្នាំ១៩៧៣ សឿន និងកុមារ៦នាក់ទៀត ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរការងារមកក្រុមសិល្បៈស្រុកមានជ័យថ្មីវិញ។ គាត់ទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលពីការសម្តែងល្ខោន និងសម្តែងយីកេ រយៈពេល៤ខែ ពីគ្រូជាជនជាតិខ្មែរ និងគ្រូជនជាតិចិន។ សឿន និងកុមារទាំង៦នាក់ត្រូវក្រោកពីដេកនៅម៉ោង៤ទៀបភ្លឺ ដើម្បីទៅហាត់សិល្បៈដោយហាត់ពីរបៀបពត់ដៃ ពត់ជើង និងការសម្តែងធ្វើត្រាប់តាមគ្រូ។ បន្ទាប់ពីហាត់រៀនសិល្បៈចេះចាំស្ទាត់គាត់ និងក្រុមសិល្បៈបានចេញទៅសម្តែងតាម ភូមិ ឃុំ ក្នុងស្រុកមានជ័យថ្មី នៅពេលមានកម្មវិធីជួបជុំ និងកម្មវិធីជប់លៀងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំខ្មែរក្រហមម្តងៗ។ រៀងរាល់ការសម្តែងស្ថិតក្រោមការដឹកនាំរបស់ឈ្មោះ នួល ដែលជាប្រធានសិល្បៈស្រុកមានជ័យថ្មី។ ការសម្តែងសិល្បៈរបស់ សឿន រយៈពេលប្រហែល ៣ឆ្នាំ របបខ្មែរក្រហមក៏ទទួលបានជ័យជម្នះទាំងស្រុងលើ របប លន់ នល់។
ថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ សឿន មានអាយុប្រហែល ១៥ឆ្នាំ ខ្មែរក្រហមបានឲ្យគាត់ទៅរស់នៅខេត្តព្រៃវែង រយៈពេល ២ខែ ដើម្បីហាត់រៀនពីការងារកងទ័ព និងរៀនពីគោលនយោបាយមាគ៌ាបក្ស និងបដិវត្តន៍។ ក្រៅពីរៀនសូត្រ សឿន ក៏ត្រូវទៅជួយធ្វើស្រែប្រាំងប្រជាជននៅភាគខាងត្បូងទន្លេខេត្តព្រៃវែង គឺតំបន់ទួលសារាយអណ្តែត។ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៧៥ អង្គការបានផ្លាស់ប្តូរ សឿន ឲ្យទៅធ្វើការនៅភ្នំពេញ។ សឿន បានសួរពីការផ្លាស់ប្តូរនេះ ថ្នាក់លើបានប្រាប់គាត់ថា ជាបញ្ជាមកពីមជ្ឈិមតម្រូវឲ្យជ្រើសរើសកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមពីគ្រប់តំបន់ និងភូមិភាគឲ្យទៅដើម្បីបំពេញកម្លាំងដែលខ្វះខាតនៅតាមអង្គភាព និងក្រសួង នៅភ្នំពេញ។ សឿន និងកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម៦នាក់ផ្សេងទៀតបានធ្វើដំណើរទៅខេត្តកំពង់ចាម និងបន្តដំណើរជុំគ្នាជាមួយកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមរាប់រយនាក់ទៀតពីកំពង់ចម្លងទន្លេបិទឆ្ពោះមកភ្នំពេញ នៅពេលយប់។ ពេលមកដល់ សឿន និងកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមទាំងអស់បានសម្រាកនៅម្តុំចាក់អង្រែមួយរយៈ មុនពេលដែលអង្គការបញ្ជូលអ្នកទាំងអស់នោះទៅតាមមន្ទីរ និងក្រសួងនានានៅភ្នំពេញ។ សឿន ត្រូវបញ្ជូនទៅធ្វើការនៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ ពេលទៅដល់ សឿន ទទួលបន្ទុកដាំបាយ និងចម្អិនម្ហូបអាហារឲ្យកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមដែលមកពីភូមិភាគផ្សេងៗមកប្រជុំនៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ អ្នកមកប្រជុំទាំងអស់ សឿន ដឹងថាសុទ្ធតែថ្នាក់ដឹកនាំតំបន់ និងភូមិភាគនៅទូទំាងប្រទេស។ កិច្ចប្រជុំធ្វើឡើងនៅភ្នំពេញមានរយៈពេលពី៣ថ្ងៃ ទៅ១សប្តាហ៍។ សឿន ត្រូវមានភារកិច្ចរៀបចំអាហារ៣ពេលក្នុង១ថ្ងៃ គឺព្រឹក ថ្ងៃត្រង់ និងល្ងាច សម្រាប់គណៈប្រតិភូដែលមកចូលរួមប្រជុំ។
ក្រៅពីការងារនេះ សឿន ក៏ទទួលបន្ទុកខាងដឹកជញ្ជូនស្បៀងអាហារ ពីគីឡូម៉ែត្រលេខ៦ទៅ តាមមន្ទីរ និងក្រសួងនានានៅភ្នំពេញ។ គាត់ត្រូវដឹកជញ្ជូន ស្រូវ អង្ករ និងកន្ទក់ ជាមួយអ្នកបើកបរម្នាក់យកទៅផ្គត់ផ្គង់តាមកន្លែងទាំងនោះជារៀងរាល់ខែ។ សឿន ត្រូវកត់ត្រាចំនួនស្បៀងអាហារដែលបានផ្គត់ផ្គង់ដើម្បីរាយការណ៍ទៅឲ្យប្រធានរបស់គាត់ជារៀងរាល់ល្ងាច។ ក្រៅពីការងារដឹកជញ្ជូនស្បៀងអាហារនេះ សឿន ក៏មានតួនាទីមួយទៀតគឺជាអ្នកបោសសម្អាតបរិស្ថានទីក្រុង បោសសម្អាតផ្លូវ និងបោសសម្អាតផ្ទះផ្សេងៗនៅម្តុំផ្សារថ្មីដែលម្ចាស់បានបោះបង់ចោល។
ឆ្នាំ១៩៧៧ អង្គការបានផ្លាស់ប្តូរការងារ សឿន និងមនុស្ស៦នាក់ជាបន្តទៀតឲ្យទៅធ្វើជាអ្នកវាយអង្គុលីលេខឬអ្នកវាយអត្ថបទនៅផ្នែកនាំចេញនាំចូលទំនិញក្រៅប្រទេស ស្ថិតក្រោយក្រសួងពាណិជ្ជកម្មដដែល។ សឿន និងអ្នកទាំង៦នាក់ទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលរយៈពេល១ខែពីរបៀបប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនវាយអង្គុលេខលេខ។ តាមរយៈការរៀបរាប់របស់ សឿន មានទំនិញដូចជាអង្ករ សណ្តែក អំពៅ និងកៅស៊ូត្រូវបានរបបខ្មែរក្រហមនាំចេញទៅក្រៅប្រទេសដូចជា ទៅប្រទេសចិន ប្រទេសកូរ៉េ និងប្រទេសភូមា។ គាត់ត្រូវកត់ត្រារាល់ចំនួនទំនិញទាំងអស់ដែលបាននាំចេញដោយប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនវាយអង្គុលីលេខ តាមឯកសារសរសេរដោយដៃពីអ្នកធ្វើការនៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្មនេះ។ កន្លែងការងារថ្មីរបស់ សឿន ស្ថិតនៅម្តុំផ្សារថ្មី។ ក្រៅពីកត់ត្រាតួលេខទំនិញនាំចេញ សឿន ក៏ត្រូវវាយអង្គុលីលេខឯកសារក្រដាសសរសេរដៃផងដែរ ដែលមានជាភាសាខ្មែរ និងភាសាបារាំង។ សឿន មិនចេះភាសាបារំាងទេគ្រាន់តែគាត់អាចអានស្រៈ និងព្យញ្ជនៈបាន។ នៅកន្លែងធ្វើការ សឿន ឧស្សាហ៍ឃើញ អៀង ធារិទ្ធ អតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមចេញចូលកន្លែងធ្វើការរបស់គាត់នៅក្រសួងសង្គមកិច្ច ដែលនៅជិតកន្លែងវាយអង្គុលីលេខនៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ គាត់ក៏ធ្លាប់ឃើញ អៀង សារី នាំគណៈប្រតិភូជនជាតិចិនមកធ្វើទស្សនកិច្ចនៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្មម្តងផងដែរ។
នៅជិតចុង ឆ្នាំ១៩៧៨ សឿន និងកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមកពីភូមិភាគបូព៌ាជាច្រើនដែលធ្វើការក្នុងក្រសួង និងមន្ទីរ នៅភ្នំពេញ ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរទៅការដ្ឋានធ្វើផ្លូវរថភ្លើង នៅផ្លូវជាតិលេខ៤ តំបន់ពេជ្រនិល ក្រុងព្រះសីហនុ។ ការងារនៅការដ្ឋានធ្វើផ្លូវរថភ្លើងនេះគឺជាការងារដែលគាត់ទទួលរងការលំបាកខ្លាំងជាងគេក្នុងជីវិតរស់ឆ្លងកាត់របបខ្មែរក្រហម។ គាត់ស្ថិតនៅក្នុងក្រុមដែលមានសមាជិក២០នាក់ត្រូវជួសជុលផ្លូវដែកពីតំបន់ពេជ្រនិល ឆ្ពោះទៅកាន់ក្រុងព្រះសីហនុ។ ការជួសជុលផ្លូវដែកនេះមានកន្លែងខ្លះត្រូវធ្វើឆ្លងកាត់ព្រៃ និងឆ្លងកាត់អូរ និងស្ទឹងជាដើម។ ចំណែកការស្នាក់នៅយប់កន្លែងណាចងអង្រឹង និងក្រាលតង់សម្រាកនៅកន្លែងនោះ។ នៅពេលយប់ សឿន បានលឺ សំឡេងខ្លា សំឡេងចចក និងសត្វសាហាវផ្សេងៗនៅស្ទើរតែពាសពេញព្រៃ។ របបអាហារគាត់ទទួលបានមិនគ្រប់គ្រាន់ទេខុសប្លែកគ្នាស្រឡះកាលពីនៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។
ចុងឆ្នាំ១៩៧៨ អង្គការបានរៀបការ សឿន ជាមួយនឹងបុរសកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមម្នាក់ដែលធ្វើការនៅការដ្ឋានផ្លូវរថភ្លើងជាមួយគ្នា។ សឿន យល់ព្រមរៀបការដោយសារខ្លាចអង្គការបញ្ជូលគាត់ឲ្យទៅធ្វើជាយោធាវាយប្រយុទ្ធគា្នជាមួយកងទ័ពវៀតណាម ព្រោះគាត់ឮព័ត៌មានអ្នកនៅលីវទាំងអស់នៅការដ្ឋាននេះត្រូវទៅភ្នំពេញដើម្បីជួយធ្វើសង្រ្គាម។ សឿន បានរៀបរាប់ពីពិធីរៀបការនៅពេលនោះថាប្រធានការដ្ឋានធ្វើផ្លូវរថភ្លើងជាអ្នករៀបចំ និងធ្វើជាគណៈអធិបតី។ ពិធីរៀបការមានចំនួន២០គូ។ គណៈអធិបតីបានណែនាំឲ្យប្តីប្រពន្ធទាំងអស់ដែលអង្គុយ២ជួរទល់មុខគ្នាត្រូវចេះស្រឡាញ់គ្នាអស់មួយជីវិត។ សឿន រៀបការបានប្រហែលកន្លះខែ ក៏មានកងទ័ពរំដោះប្រទេសវៀតណាមចូលមកតំបន់ដែលគាត់រស់នៅ។ ប្រធានការដ្ឋានបានជម្លៀស សឿន និងអ្នកនៅការដ្ឋានទាំងអស់ឲ្យទៅកាន់ខេត្តភាគខាងលិចប្រទេសកម្ពុជា។ គាត់បានធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើង និងដោយរថយន្តជាមួយកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមជាច្រើនឆ្លងកាត់ព្រៃ និងភ្នំ រហូតទៅដល់ខេត្តពោធិ៍សាត់។ អំឡុងពេលធ្វើដំណើរនោះ សឿន និងប្តី បានបែកគ្នាដោយសារតែមានភាពច្របូកច្របល់ និងមានការប្រយុទ្ធគ្នារវាងយោធាខ្មែរក្រហម និងកងទ័ពរំដោះប្រទេសវៀតណាម។ ពេលទៅដល់ខេត្តពោធិ៍សាត់កម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមទាំងអស់បានរស់នៅក្នុងព្រៃដោយគ្មានអាហារហូបគ្រប់គ្រាន់។ ជាពិសេសទៀតនោះកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើមលែងទុកចិត្ត និងសង្ស័យគ្នាដោយធ្វើការចោទប្រកាន់គ្នាឯងថាជាគិញសម្ងាត់របស់ប្រទេសវៀតណាម និងបានសម្លាប់គ្នាទៅវិញទៅមក។ ម្យ៉ាងវិញទៀតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមដែលរត់ចូលព្រៃបានជួបការលំបាកគ្មានអាហារហូបចុកជួនកាលបេះស្លឹកឈើហូប ផឹកទឹកតាមស្ទឹង ខ្លះមានជំងឺគ្រុនចាញ់ ស្លាប់តាមផ្លូវជាបន្ដបន្ទាប់។ ឃើញដូច្នោះ សឿន ក៏បានរត់គេច និងត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតវិញ។
ឆ្នាំ១៩៨១ ទើប សឿន បានមកដល់ខេត្តស្វាយរៀង និងបានរៀបការម្តងទៀតជាមួយប្តី ឈ្មោះ គួង និងមានកូនចំនួន ២នាក់ ស្រី១ ប្រុស១។ ទោះបីជា សឿន បានចូលរួមជាមួយបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហមតាំងពីនៅស្រុកភូមិរហូតបានធ្វើការក្នុងក្រសួងពាណិជ្ជកម្មនៅភ្នំពេញ ប៉ុន្តែគាត់យល់ឃើញថារបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យជារបបមួយដែលមានអ្នកដឹកនាំបានប្រព្រឹត្តកំហុស គ្មានទស្សនវិស័យ និងផែនការច្បាស់លាស់ទើបធ្វើឲ្យប្រជាជនស្លាប់ដោយសារការអត់ឃ្លាន ការធ្វើការងារហួសកម្លាំង និងការសម្លាប់ប្រជាជនខ្លួនឯង។ ក្នុងរបបនោះបន្ទាប់ពីចាកចេញពីស្រុកកំណើតក្នុងនាមជាជនបដិវត្តន៍ថ្នាក់ក្រោមម្នាក់ទៅរស់នៅខេត្តព្រៃវែង និងភ្នំពេញ សឿន មិនដែលទទួលបានការអនុញ្ញាតពីអង្គការដើម្បីមកលេងស្រុកកំណើតម្តងណាឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ សឿន ទទួលរងទារុណកម្ម និងការលត់ដំខ្លួនចំនួនពីរដងដែលស្ទើរតែបាត់បង់ជីវិត។ លើកទី១ ឆ្នាំ១៩៧៧ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ដកយកទៅលត់ដំឲ្យធ្វើស្រែនៅជិតស្ទឹងមានជ័យ រយៈពេល១ខែ និងលើកទី២ ជិតចុងឆ្នាំ១៩៧៨ ដកពីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មយកទៅលត់ដំនៅពេជ្រនិលឲ្យទៅធ្វើផ្លូវដែកនៅការដ្ឋានផ្លូវរថភ្លើង។ សឿន គិតថាការផ្លាស់ប្តូរនេះគឺក្នុងគោលបំណងដើម្បីសម្លាប់គាត់ដែលជាអ្នកខេត្តស្វាយរៀងព្រោះពេលនោះអង្គការកំពុងតែបោសសម្អាតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមមកពីភូមិភាគបូព៌ា។ មុនការផ្លាស់ប្តូរ សឿន មកពេជ្រនិល នៅកន្លែងវាយអង្គុលីលេខរបស់គាត់នៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្មក៏មានការបាត់ខ្លួនមនុស្សចំនួន៦នាក់ ដែលមកពីភូមិភាគបូព៌ាជាមួយគាត់ផងដែរ៕
—x—
អត្ថបទដោយ អេង សុខម៉េង
ឯកសារយោង
[1] មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា, បទសម្ភាសន៍ដោយ សារិន វីរៈ, ក្នុងគម្រោងការជំរុញឲ្យមានការទទួលខុសត្រូវ, ឆ្នាំ២០០៥ (Promoting Accountability) លេខឯកសារ SVI0០២២ ដែលមាន៥១ ទំព័រ។
[2] ប្រវត្តិរូបចូលបដិវត្តន៍របស់ ប្រាក់ សឿន ហៅ សែ, លេខឯកសារ I០២៩៨៤, ទំព័រទី១១